lunes, 12 de mayo de 2014

Cosas objeto de "pignus" o prenda romana

- Compraventa y pignoración


Lo que tolera compraventa, puede tolerar también pignoración.

Quod emptionem venditionemque recipit, etiam pignorationem recipere potest.

D., 20, I, de pignoribus et hypothecis, 9, I (Gayo).

Las vacas podian ser objeto de prenda en Roma

- Transmisión de la prenda en un rebaño


Dado en prenda un rebaño, las cabezas nacidas posteriormente quedan afectadas por la prenda; e incluso si, habiendo muerto las cabezas primitivas, fuese renovado todo el rebaño, queda sujeto a la prenda.

Grege pignori obligato quae postea nascuntur tenentur: sed et si prioribus capitibus decentibus totus grex fuerit renovatus, pignori tenebitur.

Eod., 13, pr. (Marciano).

- Ejemplo práctico de prenda


Un acreedor aceptó en prenda de su deudor cuanto tenía o hubiese de tener en su patrimonio; y se preguntó si las monedas concretas que el mismo deudor recibió de otro en mutuo, como quiera que pasaron a estar en su patrimonio, empezarían a estar comprendidas en el pignus a favor del acreedor. Respondió que comenzarían a estarlo.

Credtiro pignori accepit a debitore quidquid in bonis habet habiturusve esset: quaesitum est, an corpora pecuniae, quam idem debitor ab alio mutuam accepit, cum in bonis eius facta sint, obligata creditori pignoris esse coeperint. Respondit coepisse.

Eod., 34, 2 (Scaevola).

- Acción Serviana


Por lo que se tiene en uso cotidiano no compete la acción Serviana (aun cuando exista hipoteca general sobre el patrimonio).

Vel quae in usum cottidianum habentur Serviana non competit.

Eod., 7 (Paulo).

- Cosas que se pueden dar en hipoteca


También las cosas que todavía no existen, pero que habrán de existir, se pueden dar en hipoteca; de manera que los frutos pendientes, los partos de las esclavas, las crías de las reses y aquello que ha de nacer queda sujeto a la hipoteca; lo cual ha de ser practicado, como escribe Juliano, tanto si el que hubiere convenido (la hipoteca) sobre el usufructo o lo que ha de nacer fuese el dueño, como si fuese el que tiene el usufructo.

Et quae nondum sunt, futura tamen sunt, hypothecae dari possunt, ut fructus pendentes, partus ancillae, fetus pecorum et ea quae nascuntur sint hypothecae obligata: idque servandum est, sive dominus fundi convenerit aut de usu fructu aut de his quae nascuntur sive is, qui usum fructum habet, sicut Iulianus scribit.

Eod., 15, pr. (Gayo).

- Dación en prenda de predio vectigal o de predio superficiario


También puede darse en pignus en predio vectigal; e incluso también un predio superficiario, porque hoy se dan las acciones útiles a los superficiarios.

Etiam vectigale praedium pignori dari potest: sed et superficiarium, quia hodie utiles actiones superficiariis dantur.

D., 13, 7, de pigneraticia actione, 16, 2 (Paulo).

- ¿Puede darse el usufructo en prenda o hipoteca?


Se ha discutido si el usufructo puede darse en prenda o hipoteca, bien conviniendo en ello el propietario pleno, bien el que sólo tiene el usufructo. Y escribe Papiniano en el libro undécimo de las Respuestas que debe protegerse al acreedor, y que si el propietario quisiere demandar al acreedor, alegando que "no tiene el derecho de usufructuar sin su voluntad", el pretor le amparará con esta excepción: "a no ser que entre el acreedor y aquel a quien pertenece el usufructo se hubiese convenido que el usufructo esté sujeto a pignus"; pues si el comprador del usufructo es amparado por el pretor, ¿por qué no ha de ser amparado el acreedor? Por la misma razón también se puede oponer la excepción al deudor.

Usus fructus an possit pignori hypothecaeve dari quaesitum est, sive dominus proprietatis convenerit sive ille qui solum usum fructum habet. Et scribit Papinianus libro undecimo responsorum tuendum creditorem et si velit cum creditore proprietarius agere "non esse ei ius uti frui invito se", tali exceptione eum praetor tuebitur: "si non inter creditorem et eum ad quem usus fructus pertinet convenerit, ut usus fructus pignori sit": nam eadem ratione et debitori obicietur exceptio.

D., 20, I, de pign. et hypoth., 11, 2 (Marciano).

- Convención de pignus respecto servidumbres de iter, actus, via y acueducto


Dice Pomponio que hay que indagar si puede tener lugar la convención de pignus respecto a las servidumbres de iter, actus, via y acueducto, de manera que si tal pacto se hiciera, en tanto el dinero no sea pagado o use el acreedor -siempre que tenga el fundo vecino-, y que si dentro de un cierto término no se hubiera pagado el dinero le sea lícito al vecino venderlas: cuyo dictamen ha de ser admitido en razón a la conveniencia de los contratantes.

Sed an viae itineris actus aquae ductus pignoris conventio locum habeat videndum esse Pomponius ait, ut talis pactio fiat, ut, quamdiu pecunia soluta non sit, eis servitutibus creditor utatur (scilicet si vicinum fundum habeat), et, si intra diem certum pecunia soluta non sit, vendere eas vicino liceat: quae sententia propter utilitatem contrahentium admittenda est.

Eod., 12 (Paulo).

----------

Arias Ramos, "Derecho romano", págs. 732 - 733 y 946 - 947.