martes, 6 de mayo de 2014

Protección judicial de las servidumbres en Roma

- Interposición de la actio confesoria in rem por el dueño del fundo


Esta actio confesoria in rem compete a ningún otro que al dueño del fundo, pues la servidumbre nadie la puede vindicar sino el que tiene el dominio sobre el fundo vecino al cual se dice que la servidumbre es debida.

Haec autem in rem actio confessoria nulli alii quam domino fundi competit: servitutem enim nemo vindicare potest quam is qui diminium in fundo vicino habet, cui servitutem dicit deberi.

D., 8, 5, si servitus vindicetur, 2, I (Ulpiano).

Servidumbre de agua en el Derecho romano

- Concesión de la petitio utilis de la servidumbre al que recibe en prenda el fundo


Al que recibió en prenda el fundo, no es injusto que se le conceda la petitio utilis de la servidumbre, igual que se le otorgara la petitio utilis del fundo mismo. Y es conveniente que lo mismo sea observado respecto de aquel al cual le pertenece un fundo vectigal.

Ei qui pignori fundum accepit, non est iniquum utilem petitionem servitutis dari, sicuti ipsius fundi utilis petitio dabitur. Idem servari convenit et in eo, ad quem vectigalis fundus pertinet.

D., 8, I, de servitutibus, 16 (Juliano).

- Servidumbres protegidas por la acción Publiciana


Si se demandase sobre un usufructo concedido por traditio, es otorgada la acción Publiciana; y lo mismo respecto de las servidumbres prediales urbanas constituidas por traditio o tolerancia (como si alguien toleró que pasase por su casa una conducción de agua); y lo mismo también respecto de los rústicos, pues también consta que en tal caso han de ser separadas la traditio y la tolerancia.

Si de usu fructu agatur tradito, Publiciana datur: itemque servitutibus urbanorum praediorum per traditionem constitutis vel patientiam (forte si per domum quis suam passus est aquae ductum transduci); idem rusticorum, nam et hic traditionem et patientiam tuendam constat.

D., 6, 2, de public. in rem act., 11, 1 (Ulpiano).

- Prohibición del pretor


Dice el pretor: "Prohibo que se haga violencia para oponerse a que uses como lo haces el iter, actus o via de que se trata, en cuyo uso estás en este año, sin mediar fuerza, clandestinidad ni precario respecto al otro.".

Praetor ait: "Quo itinere actuque privato, quo de agitur, vel via hoc anno nec vi nec clam nec precario ab illo usus es, quo minus ita utaris, vim fieri veto".

D., 43, 19, de itinere act. priv., I, pr. (Ulpiano).

- Prohibición del pretor respecto a servidumbre pacífica de aguas


Dice el pretor: "Prohibo que se haga violencia para oponerse a que conduzcas, como lo haces, el agua de que se trata, que en este año condujiste sin mediar fuerza, clandestinidad ni precario respecto a otro".

Ait praetor: "Uti hoc anno aquam qua de agitur, non vi non clam non precario ab illo duxisti, quo minus ita ducas, vim fieri veto".

D., 43, 20, de aqua cottidiana, I, pr. (Ulpiano).

- Prohibición de uso de violencia para oponerse al uso y disfrute del fundo


Prohibo que se haga violencia para oponerse a que continúe usado y disfrutado el fundo de que se trata como lo usáis y disfrutáis, sin mediar violencia, clandestinidad ni precario del uno respecto del otro.

Uti eo fundo quo de agitur nec vi nec clam nec precario alter ab altero utimini fruimini, quo minus ita utamini fruamini, vim fieri veto.

Lenel, E. P., tít. XLIII, 247, 2.

- Supuesto de restitución del fundo


Restituye el fundo que en este año le prohibiste usufructuar a él, o le prohibió usufructuar tu familia, cuando era usado por él sin mediar fuerzas, clandestinidad o precario respecto a ti.

Quo fundo in hoc anno tu illum uti frui prohibuisti aut familia tua prohibuit, cum ille nec vi nec clam nec precario a te uteretur, eo..., restituas.

Lenel, loc. cit., tít. XLIII, 245, 3.

- Prohibición de impedir el mantenimiento de la servidumbre de transporte de aguas


Dice el pretor: "Prohibo que se haga violencia para impedir que se le permita a uno reparar y limpiar las acequias, colectores y presas para conducir agua, con tal que no la conduzca de modo distinto a como la condujo en el verano anterior, sin fuerza, clandestinidad ni precario respecto de ti".

Praetor ait: "Rivos specus septa reficere purgare aquae ducendae causa quo minus liceat illi, dum ne aliter aquam ducat, quam uti priore aestate non vi non clam non precario a te duxit, vim fieri veto".

----------

Arias Ramos, "Derecho romano", págs. 727 y 942 - 943.